Joan Frederic Brun

Las que dançavan dins la lutz

Trabucaire, 2012, 187 pages

Joan-Frederic Brun es un autor qu’a jà escrich un fais de libres en occitan. Citarai de pròsa :Lo retrach dau Dieu Negre, IEO 1986; Setembralas, IEO, 1994, Lo temps clar de las Encantadas IEO 2005 Luònh, Trabucaïre 2005 e Ciutats dins l’azur, Reclams 2009, de poesia Estius e secaresas; Montpelhièr, 1979 e Legendari de las despartidas, Jorn, 2009.

Es metge, mestièr de mantun autor e d’un mai grand mentre eles lo Max Roqueta amb tanben l’ajol lo Rabelais, dona benlèu la necessitat o l’enveja de conneisser la broa entre la realitat materiala e la pensada e cossi los esser umans an vistas aquestas realitats al fial del camin de l’umanitat. En cò de Joan-Frederic Brun aquò se fa en cavalgant l’imaginari e l’espaci occitan de l’an pebre a uèi.

Las uòch novèlas que compausan « Las que dançavan dins la lutz » son d’aquesta mena, un rebat mirgalhat de la cuberta del libre : entre espacis gigants e de gigants, peiras amolonadas, nivoles escurs e esbleugissents a l’encop, erbas secas e entre-dubertas sul camin a se perdre. Al fial de las novèlas, La jove giganta ; lo secrèt ; Lo gorg negre ; Lo còmte Guilhem ; Nautas tèrras ; L’anèl de la serpnassa ; Eissams; Roquets e Lo ròc dau miejorn l’autor bastís una cosmogeneisa imaginaira que camina dels causses grands a la mar nòstra qu’engolís a l’encòp d’erois mitics, de personnatges istorics e d’escrivans que tiran lors racontes d’aquela materia dins lor temps. Las que tenon la lana que va d’Aigoal cap a Camarga son « las que dançavan dins la luz », las encantadas, la vielha que dança. La realitat e l’imaginari se mesclan, mas qu’es çò qu’aparten a la primièra e çò qu’es al second ?

Pichòta istòria literari e istoric dels nostres espacis, se crozan suls camins de l’aiga e de la secariá erois imaginaris tal Gargantiàs congreat del « rescontre de fuòc e de terratrem dels dos sèrres màgers de la tèrra », e lo que lo trobèt en naut dins las terras e los rocasses, dins la solesa, Rabelais.

Lo Francés de las « Nautas tèrrras » que culhiguèt èrbas de medecina e legendas menat per una vielha masca, la jove giganta, demorada aquí aprèp que defintèt son òme, Gargamela que la legenda « l’esclutlava coma se siaguèsse una istòria veraia. »

Lo pont del diable se fa pas solet sul gorg negre d’Auraris, mas amb lo còmte Guilhem tornat de guèrra per arborar l’abadia de Gelona....

A l’entorn de Virsec, Vissec uèi, lo Senher de Montfaucons es pas segur un braves gus, mas caminant dins aquel monde qu’es a l’encòp la broa entre aiga e rocas, sabèm pas se son aital espereles o se o son per los encants de femnas mièg sèrp mièg femnas que li passèron L’anèl de la serpnassa... E la dòna del pel ros, que lo ros es la color de las mascas, somiada un estiu de calorassa dins pichòta Camarga nos enrega a veire dins aquestas novelas la paur de las femnas carrejadas per la mitologia dempuèi de milierats d’annadas. Los encants son pas sonque positius pels erois!

Mas cal pas fronsir lo nas dabans son plaser de lectura... Que los serres que venon gigants barrotlan dins un espaci qu’es la carn de l’istòria, los esser umans e la terra son de meteissa mateira e son contats dins una lenga que l’autor ten de Francès, benlèu es el que li balhèt, que « Tot aquel saupre que revolumava dins sa cabeça coma dins un grand pairòu li enfusava una enveja novèla, la d’escriure quicòm d’inausit. [...] O en lenga vulgara, perdequé pas? Dins la parladura espessa, acalorida e chucosa de son endrech denaissença. Los mots qu’avián embelinat son enfantesa. »

Podem partir en cerca dels mots de Joan-Francés Brun... Los dels diccionaris a mai los que nos torna o que farga, de mots de paladura e de mots literaris, peiras preciosas sul camin dels gigants : « mametas negrevestidas, galabontemps e de fuglobrasses , fafach grandaràs, bèrle, bigorsejar, enchichorlar ... »,

Noms qu’an tornat trobar lor forma anciana la del temps del comte, aital Virsec. Cal remarcar que totes los luòcs nomenats a l’entorn de la Fos coma endacom mai son vertadièrs.

Las que dançan dins la luz que tornan d’una novèla a l’autra, balhant aital una unitat de mai al recuelh, vos i menaràn.