| Claudina Paul:
Dichas de l’Estèr Lucada
Occitan/français paregut en cò D’IEO Lengadoc en 2011 |
||
|
Se pòt trobar en cò d’eles qu’an mudat los catons , mas totjorn a Besièrs uèi 15 avenguda Mas e e-mail : ieolengadoc@ieo-oc.org Cal dire que los occitans an
l'astre d'esser pas dins lo mercat mondializat dels libres, e doncas
los libres an mai de tres meses per esser causits e legits. Vos
rasseguri son pas destruits e podèm trovar de libres a molon, non pas
totjorn en cò de vòstre librari que tant aimat mas en cò dels editors o
dins las manifestacions culturalas occitanas. Torni a l’autora Claudina Paul qu’a facha tanben la photo de primièra tampa del libre : de cercles de treluz e de color amb al centre benlèu la placeta, un uòlh dubert sus la modernitat del mond de l’an 2000. L’autora doncas que dedica aquelas cronicas a " son papet, sa maire e mei gents que m’an donat la clau dau país dei contes e lo vam de luchar...." Aquesta professora d’Occitan en Gardonenca, qu’èra presidenta de IEO , co-fondatriz dau Medoc , el Moviment dels estudiants d’Occitan, e administratritz de la Marpoc (Maison d'Animation et de Recherche Populaire Occitane) de Nimes enregistra « Lo 30 Bolega» dins los estudiòs radio de RGO en Cevenas e participa tanben a l’emission «Lenga d’Òc» sus TVSud. Dins son introduccion la qu’es nascuda dins una familha de contaires nos liura la clau de son titól: ««Cronicas de l’Estèr Lucada», dau jòc de mòt que mon grand, Jòrdi Gròs, donèt per nom a un de sei personatges de banda dessenhada. Son doncas la cronicas d’aquestas annadas 2000 que nos porgís aquí. N’i a trentas amb lors reviradas, entre pròsa e poèma que nos parlan d’actualitat, mas dins lo primièr Claudina se presenta, presenta son occitanitud coma diriá un cronicaire de Radio Lengadoc, un occitanisma dubert sul mond : magreb, Oreint Pròche, Oreint Mejan, India puèi Asia... E aquò pel biais de la poesia, que bara aquesta primièra cronica per : «M’agradan lei quatrins d’Omar Khayyam, limpids e brèus. E fòra dau temps. N’ai fach una revirada en òc.» Amb lo poeta persa podèm bèure las cronicas coma lo vin e cabussar dins l’actualitat . La primièra chavana se sonava Chavana dins l’eime, aurèm puèi d’autras Chavanas: de l’èrm, de còps, d’apartament, de lucre, a la cort d’amor, de prima, a l’auba e tanben una Soscadisa d’un sèr de chavana. Es a dire que pren pas aquel mot sonque dins lo sens météorologíc, a mai lo pren al figutar, bombissant de l’un a l’autre. Son imaginari va al rescontre de la gent de Nimes dins la primiera chavana, al rescontre d’una vielha " masca o preciosa passida", afogada pels remembres de la Fèria de la Vendemias e las aigas misteriosas de la Font. Pichòts tablèus dessenhat sul viu d’un temps de raissada, lendamen de festa. La festa, lo vin, la dança, la musica, l’amistat, aquò’s un programa polit per una jova e Claudina se’n priva pas En seguir Magalona e s’adreissant a l’estela: ...Arpatejant tei piadas, estela bela Pas aprèp pas, tustada après tustada, Còr destimborlat, buf cort, A poncha d’auba, dançarai! E la dançaira dança al lac del Salagon lo 22 de setembre a la crida de Lève-toi et danse, a la Placeta de Nimes, o encara dins la Marmita de Coriandre au còr de l’ivèrn e totjorn: «Lei nòtas de violon, d’aubòi o de fonfonia se mesclan amb lei dei tamborns, dei bassas o deis axordeons. La lenga occotana clantís a costat de l’ongarès, de l’arab o dau francés. Lei diférencias venon pas de diferants aquí, mai s’estiman mielhsa se conèisser.» La dança e son estrambord es una inspiratritz mage de la Claudina Paul que balhèt de paraulas per un cercle circassian a Coriandre per l’album Itinéranças ont cita Éluard. La cronicaire leugièra dins la polka, mazurka o tarentela sosca que «La festa... la creacion de moments de benastre es una necessitat per resistir e crear de liames entre lei èstres." Per ela " uèi la Libertat es ben malauta.»
Claudina Paul viu dins son temps lo nostre , a la debuta del recuelh per rendèt homenatge ai gènts dau Ret Educacuin sense Frontièra que manifestava davant lo Centre de Retencion Administrativa dins aquèl temps, amb Aquò’s pas una càrcer : Aquò’s pas una càrcer I demoraràs pas mai de trenta dos jorns, Sensa vesita, sensa musica, sonque lei plors. Aquò’s pas una càrcer Uèi los CRAs demoron e lo temps qu’un forabandit pòt i passar es passat a quarenta e cinq jorns. Los enfants podon i seguir sos parents per pas los deseparar, dison. Parièr amb la Chavana de còps ont l’autora escriu: «Femnas , batètz-vos, encara e encara, podètz tot èstre, contunhatz de faire ausir la vostre votz.» Apon fasent echo a la Lazarino de Manosco, la felibresa que gausèt divorciar quand tornèt la lei: «Mesfizatz-vos dei marrits embocants, ... aquelei qu’escampan son aiga sus tu, que pensan èstre sols au mond e que, per elei, una femna es pas grand causa, que siágan maudichs.» Lo marrit de Lazarino disiá : «Una frema vau pas mai qu’un varlet.» Mas se contenta pas de donar de conselhs, amb sa Ritornela dau 18 de març : Èran a trepar lo quitram, I aviá d’òme, de femnas, d’enfants, ... Per sa dignitat bacelada, per sa santat ipotecada, per son escòla, maselada... Sus lo Quitram amai i aura los viticultors e lo remembre de 1907. Fa tanbem e de bon biais l’analisi dins Es la Crisi e Mai la crisi. La lenga de Claudina es una lenga de Gard, nimesenca, un lengadocian pivelat per lo provençau. Una lenga rica e moderna a l’encòp que troba sos raisses dins la lenga del poble e dels pobles, i a tanben de letras d’endacom mai dins sas cronicas e dins la literatura la del trobar e de la mitologia greca, de fach nimesenca. Una lenga poetica que sap trobar los mots justs coma " un chuc de solèu esquichat" o tan per dire la Chavana de Luxe de las obras de Christian Lacroix e mai per las obras de a chavana meteorologíca. Accabarai amb lo poble de Nimes: «La cosinièra de la taverna sus velha sei favolhas dins la padela, e sa pratica. Lo cafetièr de l’Aire Dussaut s’afoga e dona sa virada de jaune ai gardians...» Espèram un autre recuelh, benlèu un de poesia?
©Rose BLIN-MIOCH
|