Khistin Marja Baldursdóttir,

Chaos sur la toile,

 revirat de l'islandais per Henrý Kitjan Albanson, Gaïa édicions, Montfort en Chalossa, 2011

 

Per aquesta cronica ai decidit de vos embarcar, non pas cap a China qu'es la nòva destinacion per los ganhaires, mas cap al Nòrd dins un país que pasmens sembla pas brica al nostre: Islàndia.

Uèi trentalhavi entre vos parlar d'aqueste libre de fòra païs e la presentacion dels libres pareguts sus lo sicut de l'Edat Mejana: crosada e trobadors, mas èri pas pron dispausada per aquò. Aquel libre me pivelèt curo lo legissiá fa qualques meses... Anam! E aquí de qué vegèri , l'editor es dins Landas a Montfort-en- Chalossa. Un agach sus internet, lo vilatge s'edifiquèt al segle XIII, Montfort doncas me perseguís... Solid tornarai parlar de l'Edad Mejana e d'aquel sinistre personatge un còp venent.

Tornam del freg de la guerra al freg de la metèo amb la cobèrta del libre que sas colors nos porgit dins aquel païs entre glaç violeta e lava roge dins un ambient de clar e brun. La quatrena  nos asabenta sus l'autora Kristín Marja Baldursdóttir es nascuda en 1949 a Hafnarfjörður, en Islàdia , Chaos sur la toile, que se pòt revirar en oc Caòs sus la tela, es son segond libre revirat en francès : benlèu, un jorn, lo primièr en òc?  Lo primièr se titolava Karitas. L'autora granmerceja doas femnas que li an donat de entre-senhas sus la vida dins las annadas 50 e 60 en Islàndia e en França. Avèm abans la debuta del tèxt  una mapa del país prèp del cercle polar artic e  a la fin un arbre genealogíc.

Pas mai. Nos caldrà caminar dins las 636 paginas sens la segurença que nos balha una vertadièra taula. Pasmens es dificil de daissar tomba aquela òbra en cors...

Avèm semenats dins lo libre  de titóls d'òbras  pintradas o pegadas amb de materiaus diverses : l'eroina del libre es una femna pintra, es una femna maire a la debuta de las annadas 1950 e las òbras semenadas dins lo libre son sas òbras, las qu'a capitat de faire malgrat sa condicion de femna.

Lo libre es la lucha d'aquela femna per esser se, una femna liura.

 Los titóls d'òbras dubrisson sus a l'encòp lo contèxte societal, de las arts, del luòc e sus l'estat prigond de l'artista quand lo pintrèt.

Aital avèm : « Piège à souris , 1948, Assemblage collé sur bois » , Pinceaux et tubes, 1949, Huile et assemblage collé sur bois... Autoportrait, 1966, huile sur toile...”

Vaquí la debuta de «Puits 1945»:

«Des femmes sans tête surgissent du puits comme des boulets de lave dans une éruption volcanique mais le puits lui-même flotte dans le vide comme si le vent allait l'emporter . Malgré les formes douces et souples qui prenent une image  biologique, se crée une tension dans le tableau lorsque s'affrontent le blanc et le noir....»

Vesèm qu'a pas cauzit de caminar suava. La tension es la de sa vida. Entre doas telas, sa vida amb los autres e las autres, sa familha que podèm veire sas brancas dins l'arbre en darrièr. L'artista que sona Karitas, se conta dins una mena de jornal . A la debuta viu dins una pichòta vila, sola sens son marit qu'es armador, dels bels. A d'enfants, puèi de felens, dèu s'aparar d'eles per aver son temps per créar.  Quan decidís de s'en anar a Paris, son filh li daissa sa felana amb una maleta. Renoncia pas e pren la pichòta amb ella... :

 

“Un jeune homme avec une valise.

Il regarda son enfant, je regardais mon enfant.

Je savais bien qu'il n'y aurait pas la moindre paix avec vous les Islandais,allais-je dire en plaisantant un peu mais j'y renonçai, les jeunes hommes sont sensibles, ils peuvent mal comprendre l'humour caustique des anciens, je dis à la place : bienvenue à Paris, Sumarliõi Sigmarsson. Il sourit alors du sourire de son père, c'était fou ce qu'il pouvait ressembler à son père, posa son sac, dit ben oui et m'embrassa, se pencha, prit la main de l'enfant dans la sienne, la porta à ses lèvres et chuchota : tu te souviens de papa? Silfá était comme pétrifiée, elle regardait fixement le caniveau par en dessous.”

 

La societat borguesa islandesa es pintrada per Kristín Marja Baldursdóttir amb sa violéncia, sas tradicions, sos secrets. La dificultat d'èsser independiente, de viure de son art.  La natura es presenta tanben dins aquel libre qu'es segur per esser liures.

 

 

Vos ai parlat uèi d'un libre revirat del islandés en francés per Henrý Kitjan Albanson, Chaos sur la toile,  es un libre de Khistin Marja Baldursdóttir,   Gaïa édicions, Montfort en Chalossa, 2011, que podetz trobar en cò de vostre librari preferit o preferida.

© Rose Blin-Mioch